In Profeet of profijt wordt het probleem aan de orde gesteld van de huidige morele crisis in de westerse wereld en wordt naar wegen gezocht om deze crisis te boven te komen. De oorzaken van het moreel verval zoekt de auteur in ontwikkelingen die met name in de tweede helft van de vorige eeuw op gang kwamen zoals de processen van teruggang van kerk en geloof, individualisering, secularisatie en ontzuiling. Op zoek naar handvatten om aan de morele crisis een einde te maken gaat de schrijver na, welke factoren in het verleden en meer recentelijk als tegenkrachten tegen moreel verval hebben gefunctioneerd. Daarbij komen factoren naar voren zoals godsdienst en levensbeschouwing, het kloosterwezen, volksdevoties, de Reformatie en het protestantisme, oecumene en immigratie. Uit een evaluatie van deze factoren komt naar voren, dat normen en waarden steeds zijn ingebed in spirituele levensoriëntaties. Deze vormen de dragers van de sociale en culturele waarden, die nodig zijn om tot ethisch verantwoorde samenlevingen te komen.
Het belangrijkste gedachtegoed om de morele crisis in de westerse wereld te boven te komen wordt geleverd door de wereldgodsdiensten: het christendom, het jodendom, de islam en de Oosterse religies, maar ook door minder bekende of minder geïnstitutionaliseerde geestelijke oriëntaties zoals vage religie, spiritualiteit, vrijzinnigheid, humanisme en zingeving. Daarbij noemt de auteur een aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan, wil een morele sanering op gang komen. Daartoe behoren een goede opvoeding en scholing, sociale en geestelijke pluraliteit, sociale interactie, maatschappelijke participatie, tolerantie en een realistisch idealisme.
Gérard van Tillo studeerde theologie en sociologie. Hij was werkzaam aan de Rijksuniversiteit Utrecht en de Vrije Universiteit te Amsterdam, was hoogleraar Godsdienst- en Pastoraalsociologie aan de Universiteit voor Theologie en Pastoraat en is emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef eerder De Façademaatschappij. Over het verschil tussen presentatie en realiteit. De uitgave van Profeet of profijt werd verzorgd voor de Edmund Husserl Stichting.
