Het boek “ Democratieontwikkeling” is het debuut van Peter van Kerkhof.
Elf jaar geleden stelde hij zichzelf de vraag wat de betekenis is van de stem van een kiezer en wat zijn rol is in de politieke samenleving. En ook de vraag of datgene wat de parlementaire democratie nu is, een fase is in een ontwikkeling of dat dit min of meer een eindoplossing is.
Na elf jaar onderzoek geeft hij in zijn boek –Democratieontwikkeling- antwoord op die vraag.
Het is ook het antwoord op de vraag die Jean-Jacques Rousseau zichzelf stelde in 1762 in zijn boek
“Du contract social ou Principes du droit politique”
“Het volk dat aan wetten onderworpen is, moet er de maker van zijn. Alleen aan hen die een samenleving vormen komt het toe de voorwaarden van de samenleving te regelen. Maar hoe zullen zij ze regelen?”
Het is de parlementaire democratie, waarin de regering het land bestuurt met de kennis en kunde waarvoor zij gekozen zijn, maar waarin de burger politiek verantwoordelijk is.
De volksvertegenwoordiging heeft van elke kiezer een mandaat, maar die kiezer zal in staat zijn elk moment dat mandaat in te trekken of te wijzigen. Elke wet is het besluit van alle burgers in de samenleving, met meerderheid van stemmen.
De schrijver noemt dit de politiek volwassen samenleving en daarmee de politieke volwassenheid van elke burger in die samenleving. Echter volwassen worden is een groeiproces en het zal zeker nog meerdere generaties duren voordat het zover is. Maar politieke volwassenheid is onze bestemming. Volwassen worden is geen keuze.
In Democratieontwikkeling is in stappen aangegeven hoe deze groei zich zal ontwikkelen.
De ICT infrastructuur die nodig is voor een werkelijk democratische samenleving, is voorhanden. De techniek is niet de reden voor het lange tijdspad. Het is de politiek en de samenleving zelf, die de tijd nodig hebben om dit proces van vernieuwing te ondergaan.
De stelling van de schrijver is , dat een proces van werkelijke vernieuwing tijd nodig heeft, omdat belangrijke ontwikkelingen altijd gepaard gaan met het doorbreken van bestaande tradities, opvattingen, gebruiken en vanzelfsprekendheden.
Het bestaande kiesstelsel
Vooruitlopend daarop moet het bestaande kiesstelsel aangepast worden. Het is het product van bestuurders. Het stelt niet de kiezer centraal, maar is een onderdeel van bestuurlijke maatregelen.
Het kiesstelsel legt de volle politieke verantwoordelijkheid bij het parlement en het bestuur en is daarmee het hart van de rechtsstaatontwikkeling. Ons kiesstelsel vormt daarentegen een belemmering voor de democratieontwikkeling.
De schrijver komt tot die conclusie na bestudering van de geschiedenis van het parlementaire stelsel vanaf de Bataafse revolutie tot aan de dag van vandaag.
Hij stelt ter discussie de uitleg van artikel 53 in de Grondwet, het bestaande standpunt over evenredige vertegenwoordiging en de keuze van het stelsel van zetelverdeling.
Door het centraal stellen van de uitspraak van de kiezer keert hij terug naar het standpunt van de Staatscommissie Voor Evenredig kiesrecht 1913, die heeft aangegeven dat er naar gestreefd moet worden de volstrekte evenredigheid zo veel mogelijk te naderen.
