Begrensde tolerantie biedt een kritische analyse van de maatschappelijke problematiek van verdraagzaamheid, onverdraagzaamheid en het ondraaglijke. Kees Schuyt verheldert een complex geheel van tegenstellingen:
- vrijheid van godsdienst versus religieuze intolerantie;
- vrijheid van denken versus geloofsdwang;
- politieke vrijheid versus alleenheerschappij;
- gelijke rechten van minderheden versus discriminatie.
Het resultaat is een weloverwogen ideeëngeschiedenis van het begrip tolerantie van de zestiende eeuw tot in de toekomst. Schuyt laat zien hoe de teksten van Erasmus, Michel de Montaigne, Dirk Volkertsz. Coornhert, David Hume, Thomas Paine, Mary Wollstonecraft, John Stuart Mill, Hannah Arendt, John Rawls en vele anderen nog steeds tot inspiratie dienen. Hij positioneert tolerantie als noodzakelijk fundament van een redelijke democratie en een rechtvaardige rechtsstaat.
Overal waar tolerantie in woord en daad wordt uitgeoefend, stuit die praktijk op de vraag naar het ondraaglijke, op het niet meer te verdragen leed dat mensen kan worden aangedaan in hun onderlinge verhoudingen en dat burgers vaak moeten doorstaan in theocratische en/of totalitaire regimes. In zijn slotbeschouwing plaatst Kees Schuyt het eigen geweten tegenover elke vorm van totalitarisme.
Kees Schuyt (1943) is emeritus hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en auteur van vele publicaties op een breed terrein van recht, geschiedenis en sociologie. Zijn meest recente boeken zijn Spinoza en de vreugde van het inzicht (2017) en twee bekroonde biografieën: Het spoor terug. J.B. Charles/W.H. Nagel 1910-1983 (2010) en R.P. Cleveringa. Recht, onrecht en de vlam der gerechtigheid (2019).
